تورم تک رقمی و سفره مردم

(مقاله منتشر نشده )

شاخص قیمت و تورم

نرخ تورم تغییر قیمت تعداد ثابتی از کالاها و خدمات، در طول یک دوره مشخص، نسبت به دوره مرجع (دوره پایه) تعریف میشود. نرخ مذکور بیانگر تغییر در هزینه پرداختی برای خرید سبد معینی از کالاها و خدمات مصرفی است. نزدیکترین شاخص برای محاسبه نرخ تورم، شاخص قیمت است و به عنوان تقریب بسیار نزدیکی برای محاسبه نرخ تورم در اکثر کشورهای دنیا مورد استفاده قرار میگیرد. شاخص قیمت، میانگین تغییرات نسبی قیمت کالاها و خدمات مصرفی کسب شده یا مصرف شده توسط خانوارها –سبد کالایی- را با در نظر گرفتن ضریب اهمیت هر کالا در سبد، اندازه میگیرد. تغییرات شاخص قیمت در لایه های متفاوتی محاسبه و تحت عنوان تورم ارائه می شود؛ معروف ترین آنها تورم سالانه است که تغییرات 12 ماهه منجر به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل شاخص قیمت است. سایر موارد مانند تغییرات شاخص نسبت به ماه قبل ، ماه مشابه سال قبل(نقطه به نقطه) و ...، نیز تغییرات شاخص قیمت را نشان میدهد.

هر چند عمده‌ترین کاربرد شاخص قیمت، برآورد حساب‌های ملی به قیمت ثابت و نیز ارزیابی برنامه‌های توسعه اقتصادی است ولی در نزد افکار عمومی، نرخ تورم از دیدگاه تغییرات در سطح قدرت خرید مردم مورد توجه قرار دارد، ولی باید توجه داشت قدرت خرید شاخص دیگری است 

نوسانات نرخ تورم و قیمت کالاها

اثرات معیشتی تورم توسط آحاد جامعه و در تمامی شئون زندگی اقتصادی-اجتماعی، احساس میشود ولی نوسانات نرخ تورم هم ارز تغییرات در قیمت کالاها و خدمات نیست. در خصوص نرخ تورم باید در نظر داشت که مفاهیم تخصصی با برداشت عمومی همیشه در یک راستا نمیباشد برای مثال اشتباه رایج هم ارزی کاهش نرخ تورم با کاهش قیمت کالاها و خدمات، مشهود و توسط برخی کارشناسان نیز همین اشتباه تکرار میشود. برای رصد تغییرات در قیمت کالاها و خدمات باید تغییرات در عدد شاخص قیمت را بررسی نمود؛ لذا کاهش نرخ تورم صرفاً بیانگر کاهش شدت فزاینده عدد شاخص است(همانطور که در نمودارهای توأم ذیل مشاهده میشود)؛ لذا ارزانی به مفهوم عام زمانی رخ میدهد که عدد شاخص کاهش یابد یعنی تحققِ تورم منفی. بعد از چند سال تجربه تورم بالا تا حدود 40 درصد، تحقق تورم تک رقمی جبران کننده ی فشار معیشتی وارده قبلی نیست (حتی اگر چند سال تورم تک رقمی تجربه شود) ولی شاید با تحقق تورم منفی به میزانی که تورم بالای سنوات گذشته را جبران کند، شرایط معیشتی حداکثر به شرایط قبل باز گردد(مسلما منظور تورم دوازده ماهه می باشد). 

ایجاد امید برای اقشار مختلف مردم بسیار ضروری است ولی ایجاد انتظارات کاذب حاصل از برداشت عمومی از هم ارزی تورم تک رقمی با ارزانی؛ بی اعتمادی به تحقق وعده های اقتصادی را در پی خواهد داشت. افزایش آگاهی های عمومی نسبت به برنامه ریزی های اقتصادی میان مدت و بلند مدت نیازمند مجاهدت و پرهیز از شتابزدگی و شعار زدگی است.